Europejska Stolica Kultury

Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury jest przyznawany sekwencyjnie: dwóm lub trzem miastom z krajów UE. Po raz kolejny Polska (także Szwecja) może zgłosić swoje miasto na 2029 r. Tytuł przyznawany jest na okres 1 roku. Organizacja obchodów związanych z uzyskaniem tytułu „Europejskiej Stolicy Kultury” w 2029 r. to okazja do wypromowania wybranego ostatecznie miasta na arenie międzynarodowej. Jednak miasta uczestniczące w poprzednich naborach pozytywnie oceniają także wpływ kandydowania i przygotowań (mobilizacja lokalnych środowisk) na stan miejskiej kultury. (https://www.miasta.pl/aktualnosci/europejska-stolica-kultury-2029)

Przez rok wybrane miasta będą realizować specjalnie przygotowany program kulturalny, prezentując na arenie europejskiej swoje dziedzictwo i potencjał, stając się równocześnie ambasadorami regionu i kraju. Projekt ESK jest bowiem nastawiony na promowanie różnorodności kulturowej Europy, ochronę lokalnych tożsamości, wspieranie uniwersalnych wartości – takich, które wzbogacą życie całej europejskiej wspólnoty.

Początkowo tytuł ESK był uhonorowaniem kulturalnego dorobku wielkich metropolii, dziś z sukcesem ubiegają się o niego również mniejsze miasta, a nawet małe miasteczka. Tytuł staje się szansą na przezwyciężenie słabości czy pokonanie problemów, nie tylko tych bezpośrednio związanych z kulturą.

Proces kandydowania nie tylko aktywizuje mieszkańców i zachęca do uczestnictwa w życiu kulturalnym i społecznym miasta, ale także pomaga zdefiniować wyzwania lokalnych społeczności, wskazuje perspektywy rozwoju i wytycza ścieżki do rozwiązania problemów. Proces umożliwia stworzenie sieci lokalnych, ponadregionalnych i ponadnarodowych połączeń, które sprzyjają swobodnemu przepływowi myśli oraz ożywieniu wymiany turystycznej i handlowej. Kultura pełni rolę koła zamachowego, napędzającego rozwój miasta i regionu we wszystkich dziedzinach życia.

Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że zdobycie tytułu ESK miało bardzo pozytywny i długofalowy wpływ na wszystkie obszary funkcjonowania miast-gospodarzy. Tak było w polskich stolicach kultury – w 2000 roku w Krakowie i 2016 roku we Wrocławiu. Miasta, którym nie udało się uzyskać tytułu również czerpią korzyści z aktywizacji społecznej, kulturalnej, gospodarczej i intelektualnej będącej wynikiem samego procesu kandydowania.

Inicjatywa ESK powstała w 1985 roku i jest jednym z najważniejszych projektów kulturalnych Unii Europejskiej. Stolice Kultury były wybierane już w wielu miastach całej Europy, co przyczyniło się do promocji kultury i sztuki na całym kontynencie.

Europejska Stolica Kultury – polskie doświadczenia https://nck.pl/wydawnictwo/kultura-wspolczesna/archiwum/kw-no-9912086

Dotychczas dwa polskie miasta: Kraków (w 2000 r.) i Wrocław (w 2016 r.) zostały wyróżnione tym tytułem.

W 2023 roku 12 polskich miast złożyło deklaracje o przystąpieniu do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029

12 miast z całego kraju zadeklarowało przystąpienie do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029. Kolejnym krokiem jest przesłanie najpóźniej do 15 września wniosków aplikacyjnych, które będą rozpatrywane przez niezależnych ekspertów. Selekcja finałowa zaplanowana jest wstępnie na połowę 2024 r.

Miasta, które złożyły deklaracje o przystąpieniu do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029:

Złożone przez powyższe miasta wnioski aplikacyjne będą następnie oceniane przez panel niezależnych ekspertów, który składa się z 10 osób wyznaczonych przez Parlament Europejski, Radę UE, Komisję Europejską i Komitet Regionów, a także dwóch specjalistów wyznaczonych przez MKiDN. W ostatniej dekadzie października nastąpi spotkanie preselekcyjne, podczas którego odbędzie się przesłuchanie przedstawicieli miast kandydujących. Panel ekspertów uzgodni krótką listę miast wybranych do etapu selekcji finałowej, zaplanowanej wstępnie na połowę 2024 r.

Bielsko Biała